Kültür ve Tabiat Mirası

Hakkımızda

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Araştırma Merkezi Prof. Dr. Afif Erzen tarafından 1967 yılında kurulmuştur. Kısa adı VANTAM olan Merkezimiz, 25 Mayıs 1967 tarih ve 12605 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile resmî olarak faaliyetlerine başlamıştır.

Kurulduğu günden günümüze Van ili merkez olmak üzere tüm Doğu Anadolu’da kültürel ve sosyal faaliyetlerini aktif olarak sürdürmekte olan Merkezimiz, Prof. Dr. Afif Erzen’in yanı sıra Prof. Dr. Taner Tarhan, Prof. Dr. Oktay Belli, Prof. Dr. Veli Sevin, Prof. Dr. Ali Dinçol, Prof. Dr. Belkıs Dinçol ve Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu gibi alanında öncü bilim insanlarının bölgedeki çalışmalarını sürdürebilmeleri için bir üs vazifesini görmüştür. Kurulduğu günden bugüne sayısız lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencisinin yetiştirilmesine destek vermiştir.

Kurulduğu dönemde ağırlıklı olarak bölgedeki arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmalarında öncü bir rol üstlenen İstanbul Üniversitesi’nden bilim insanları ve uzmanlar Merkezin gelişimine katkı sunmuştur. Lisans ve lisansüstü düzeyde bölgede çalışan öğrenciler, Merkezimizin olanakları ve kurumsal güvencesi ile çalışmalarını sürdürmekte ve bilim dünyasına sunabilmektedirler. Farklı disiplinlerden ulusal ve uluslararası bilim insanları ve paydaşlar, VANTAM’da bölge kültürünün ve coğrafyasının incelenmesine, tanıtılmasına ve yaşatılmasına katkı sunmaya devam etmektedir.

Merkezimizin temel amacı, Van İli merkez olmak üzere kültürel ve doğal çevre olarak komşu bulunduğu Doğu Anadolu, Kafkasya ve İran’ın, toplumsal, ekonomik, doğal çevre tarihi ve kültürü ile arkeolojisi konularında çok disiplinli ve disiplinler arası araştırmalar ile akademik çalışmalar yapmaktır. Bölgeler arası ilişkilerin sosyal, beşerî, temel ve doğa bilimleri temelinde kapsamlı olarak araştırılması Merkezimizin temel hedefidir. Bu amaç ve hedefler doğrultusunda, bölgede yürütülen sosyal ve beşerî bilimler temelli çalışmalara öncü olmak ve desteklemek; ilgili ulusal ve uluslararası birimlerle eşgüdüm sağlamak ve iş birliği içinde bulunmak Merkezimin faaliyet alanları içerisinde yer almaktadır.

VANTAM, Van Bölgesi, Doğu Anadolu, Kafkasya ve İran ile ilgili araştırma yapan akademisyenlere bilimsel faaliyetleri kapsamında mekân sağlamakta, böylelikle araştırma bölgelerindeki ulusal ve uluslararası akademik diyaloğun gelişmesine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Merkezimiz, bölgede uzun yıllardır oluşturduğu bilimsel altyapı, olanaklar ve İstanbul Üniversitesi güvencesi ile bölgeyi konu alan bilimsel araştırmaların, sosyal çalışmaların ve uygulama projelerinin daha geniş kitlelere ulaşmasına destek olmaktadır.

Van bölgesi, Doğu Anadolu’yu Kafkasya’dan Mezopotamya’ya ve İran’a bağlayan ana hatlar üzerinde bulunması sebebiyle, geçmişten günümüze hareketli bir ticari ve kültürel merkez olma özelliği göstermektedir. Arkeolojik kazılarla ve yüzey araştırmalarında ortaya çıkarılan ve bugün bölgedeki müzelerde ve ören yerlerinde karşımıza çıkan somut kültürel mirasının yanı sıra, gelenek ve görenekleri, zanaatları, halk dansları, müziği ve yemek kültürü ile soyut kültürel mirasımız açısından da çeşitliliği ve zenginliği tartışmasızdır. Arkeolojik olarak çoğunlukla adı Urartu ile anılan ve Urartu Krallığı’nın başkentliğini yapmış olan Van, Urartu öncesi ve sonrasındaki kültürel tabakaları da Merkezimiz tarafından çeşitli araştırmaların konusu olmaktadır.

Van Bölgesi, prehistorik dönemden günümüze yalnızca kültürel mirası ile değil, aynı zamanda tabiat zenginliği ile de öne çıkmaktadır. Bölge coğrafyası, zengin faunası ve florası ile tanınmaktadır. Bölge, yalnızca bu bölgede yaşayan İnci kefali gibi canlı türlerinin yanı sıra medikal uygulamalardan, kilim boyamaya kadar kullanılan çeşitli endemik bitkilere ev sahipliği yapmaktadır.

Merkezimiz, Van Bölgesi ve binyıllardır ilişkili olduğu coğrafyayı, kültürü ve tabiatı ile bir bütün olarak ele almakta, bölgenin kültür ve tabiat mirasının korunması ve tanıtılması için ulusal ve uluslararası platformlarda çalışmalarını sürdürmektedir.